İnsan başta tıngır mıngır çalmak ile yetinsede enstruman ile haşır neşir olundukça hep daha fazlası yolunda gidiliyor bir şekilde.
Benim bağlama da kronolojik sıralamam en azından bu şekilde oldu. Düz bir çalmayı öğrendikten sonra çöğür metodunu öğreneyim felan dedim. Sonra biraz zaman geçti, “şelpe neymiş yaaa” diyerek şelpe tekniğine kafa patlattım bir süre. Sonrasında bağlama ile akor basma, arpej atma diyerek devam etti bağlama ile olan serüvenim…
Daha sonra farklı şekilde telleme yöntemleri, akord teknikleri veya farklı boyutlardaki bağlamalar ile (divan sazı, uzun sap, cura ve üçtelli) eserleri icra etme, aslına yakın tınılar yakalama ve farklı tatlara ulaşma isteği içerisinde buldum kendimi.
En kolay ve kısa yolu akord değişikliği olsada benim gönlümden tel düzenimi değiştirmek geldi ve sizlerle de bugün bildiğim farklı telle yöntemlerini paylaşacağım.
1- Normal telleme
Bu tel sistemi, 38 ile 46 tekne bağlamalar için kullanılmaktadır.
1.sıraya(alt tel) iki tane 0,20 çelik tel ve bir tane 0,50 sırma tel yer almaktadır.
2.sıraya(orta tel) iki tane 0,30 veya 0,32 çelik tel bulunur.
3.sıraya(üst tel) ise bir tane 0,20-0,22 çelik tel ve bir tane 0,60 sırma tel takılır.
Normal tellemede la, si, si bemol, do ve do diyez akorları çekilebilir.
2-Ters telleme
Bu sisteme çekiç ali düzeni de denmektedir.
Bu tel sistemi için en az 51 tekne bağlamanız olması gerekmektedir.
Divan sazının tınısı hoşunuza gidiyorsa ve Çekiç Ali, İsmail Altunsaray tarzı bir saz sitili seviyorsanız; o zaman bağlamanıza ters telleme yapmanız gerekir.
1.sıraya (alt tel) iki tane 0,30-0.35 çelik tel takılır. Bam teli takılmaz.
2.sıraya(orta tel) iki tane 0,22 veya 0,60-0,65 sırma tel takılır.
3.sıraya(üst tel) bir tane 0,30-0,35 çelik tel ve bir tane 90 ila 110 sırma tel takılır.
Divan sazının akordu do, do diyez veya re akorduna çekilir.
3-Abdal sistemi
1.sıraya (alt tel) iki tane 0,22 takılır.
2.sıraya (orta tel) 0,32 çelik ve 0,80 sırma tel takılır.
3.sıraya(üst) 0,25 ve 0,60 sırma tel takılır.
Bu kullanım halk müziğinin orta anadolu repertuarına hastır.
Bozuk düzende alt teller la sesine akortlanıp saz re karar olarak çalınır. Bu durumda karar sesi re olmuş olur. Daha pest akortlar için teller birer numara kalınlaştırılmalıdır.
Ülkemizde nice ustalar, genç yetenekler varken ben kendi bildiğimi yazıya döktüm, umarım eksik yada noktan bir bilgi paylaşmamışımdır. Yazımı okuyan arkadaşlarında varsa bi ekleme/düzeltme önerisi, yazının altına yorum olarak yazmanız yeterlidir.
Neticede ben sadece gönül vermiş, kendi halinde çalan birisiyim 🙂
Herkese müzik dolu günler dilerim
Merhabalar orhan gencebay hangi tel düzenini kullanıyor ve onun şarkılarını çalan ilhan özbay
Merhaba zafer bey,
Kesin bilgim olmamakla beraber şahsi görüşüm, parçasına göre değişir o dediğiniz. Özel olarak şöyledir demek yanlış olur..
Merhaba Bam telini sevmiyorum.hangi teli takabilirim yerine?
Belki daha ince bir bam deneyebilirsiniz ama bamsız olur mu yaa? Ben arada kopuz gibi cura gibi şelpe denemeleri yapacaksam söküyorum ama uzun soluklu olmuyor pek. Bam telleri de kalınlığına göre değiştiği için farklı seçenekler deneyebilirsiniz belki.
Merhaba, Orhan Gencebay, Divan sazında ters telleme kullanıyor
Benim bağlamanın tellerinin düzeni farklı şu şekilde:
Üst tek 1 tane sarmal Bi tane çelik tel var ortada bir sarmal Bi çelik tel var altta ise 2 tane çelik tel var bu düzenin adı nedir?
Çekiç ali düzeni (Ters telleme) veya abdal sistemine benziyor.
Burada önemli olan ayırıcı faktör bağlamanızın tekne ölçüsü. Zira ters telleme sistemi için en az 51 tekne bağlamanız olması gerekmektedir.
Hocam merhaba. Ben ankara oyun havası parçalarını çalmayı seviyorum. Engincan ibocan güdüllü ergün vs parçaları. Bunun için teller hangi düzende olmalı orta tele bam takmak istiyorum ama çok kalın bam değil orta tele uygun olan bam teli kaçlık olmalı yani ankara havası parçalar için tavsiye edebileceğiniz teller kaçlık olmalı? Ortaya üst teldeki bamdan taktım çekmedi çok saldı tel kendini, kalın bam taktım el acıtıyo ve ortadan çalınan parçalar çalınmıyor tavsiyeniz nedir acaba. Şimdiden teşekkürler.
İnanın o benimde hep yapmak istediğim bir eylem olup uzun sap bağlamamdan olduktan sonra yapamadan içimde kalmış bir eylemdir.
Bu sebeple somut bir bilgim, tecrübem bulunmamakta.
Hatta deneyip paylaşırsanız sevinirim, yazımızın içine eklemiş oluruz 😉
Üst bam 0.65
Üst ince.0.22
Orta bam 0.70
Orta ince 0.32
Alt bam 0.48 veya 50
Alt ince (iki tane) 0.22
Merhabalar hocam 40 tekne bir kısa sap bağlamda ters düzen yaptığımızda fa karar için tel numaraları kaç olması lazım
Merhaba, yanlış bilgi vermek istemem şimdi o konuya dair çok vakıf değilim ancak belki mesajını burada görüp yanıtlayan birisi çıkar diye umuyorum.
Kendin öğrenirsen de buraya yazarsan sevinirim başka soran eden olursa senin bilginden faydalanmış olurlar.
İyi günler dilerim
0.18 kullanınca mi ye kadar çok rahat çeker. Tel kaliteliyse fa yıda görürsün fakat gergin olur. Rahat olsun dersen 0.16 cura teli deneyebilirsin. Benim 39 tekneyle fa çekmiştim. Ama en güzeli uzun sap saza 0.22 set takarak normal düzenle de fa bağlama kararı çalışa bilirsin.
Hocam doğu düğünü tarzı tel ve skor düzeni nedir uzun sap
Onurbey slm, benim sazım 42 tekne bu güne kadar hep 0.20. 0.22 teller kullanıyordum çokta hoş olmayan tiz ağırlıklı bir ses alıyordum.bir arkadaş tavsiyesi ile 0.25 tel taktım şok oldum.berim saz gitti yerine süper bir şey geldi.ama,la çekersem süper bir tınısı oluyor.bana yarım ses daha lazım si bemol çekmem lazım ozaman sertleşiyor ve o güzel tını yarıya düşüyor.bir tavsiyen olurmu.tşk.ler.
Valla tavsiye vermekten öte bende ilk fırsatta sizin yöntemi bir deneyeceğim.
Bazen ortada sırma güzel tok bir hava katıyor, bazen de kısa sapta sırmaları söküyorum şelpe için. Hatta o zaman kelepçe ile cura gibi takılmakta keyifli olabiliyor.
Tamamen ruh haline göre spontane takılmak en güzeli zira bana güzel gelen size kötü gelebilir.
Hocam merhabalar uzun sap fa karar okuyorum orta bam telim şuan 70 lik ve biraz boğuk geliyor. 55 lik bam teli mi taksam iyi olur 60 lik mi
ben 38 tekne uzun sap çalıyorum..standart 0.20 tel seti takıp alt teller 220 hz ve alt bam 110 hz..orta teller 196 hz. üst ince tel 293.7 hz ve üst bam 146.8 hz. akord yapıyorum alt teller boşta la sesi,orta teller sol sesi ve üst teller re sesi veriyor..ve alt tellerin notaları tamamen piyano sesi ile uyumlu oluyor..bu akordu kendim deneye deneye buldum.denemenizi tavsiye ederim..bu akortta üst bam teli kaliteli olmalı çok gerildiği için kopma riski var..
Elimde 40 tekne 25 yıllık kısa sap bağmala var. 8 tane burgu mevcut. 3. Tel gurubunda haliyle bir tane boş burgu var. Tel değiştirirken sorduğumda burayı boşver tel bağlama gereksiz deniyor. Sizlere sorum bu 3. Tel gurubuna hangi kalınlıkta tel bağlanırsa sazın tınısı daha hoş ve güzel ses verir. Cevaplar için şimdiden teşekkür ederim.
Selamlar. Ben Orhan Gencebay divan sazının tınısını arıyorum. Elimde 47-48 tekne bağlamam var ve sırf bu düzeni ve o ses tınısını duyabilmek için bu bağlamayı aldım. Sanırsam sayın Gencabay’ın da divan bağlaması bu boyutlarda.
Altta iki kalın çelik,
Ortada ince çelik ve bam,
Üstte de bir kalın bambam teli var ama hangi numaralar bilmiyorum .O kalın bambam sesinin tınısını duyabilmek için acaba nasıl bir tel düzeni takmam gerekir fikrinizi alabilir miyim? Saygılarımla…
Önder bey merhaba, sorunuzun cevabı bende yok mamafih bir ışık tutabilirim size naçizane.
Orhan Gencebay diyince benim tanıdığım bildiğim en iyi icracı İhsan Özbay’dır şahsi görüşüm.
Youtube da bir çok videosu var hatta kanalı var. Oradan kendisi ile iletişime geçebilir veya daha hızlı yoldan çözmek isterseniz parçalarına yazılan yorumlarda geçmiş mesajlardan bulabilme ihtimaliniz mevcut zira kesin birisi geçmişte sormuş ve yanıt bulmuştur diye düşünüyorum.
Öğrenirseniz burada bağlama severler için paylaşırsanız bende mutlu olurum.
Sağlıklı günler dilerim.
orhan gencebay tarzı çalmak için ters telleme yapmanız gerekiyor . örnek olarak 46 tekne bir uzun sap bağlamaya Alt tel iki adet 0.30 , Orta tel 0.20 ince tel 040 bam , Üst tel 0.25 ince tel 0.80 veya 0.90 bam kullanabilirsiniz.çekeceğiniz akort Alt tel boş SOL orta DO üst FA